Lokaal Tilburg | Raadgevend referendum

WAT IS DAT NOU EIGENLIJK, EEN RAADGEVEND REFERENDUM?

Een referendum – ook wel volksraadpleging genoemd – is heel simpel het voorleggen van een vraag met betrekking tot een wet of raadsbesluit aan de burgers van een land of in ons geval de stad Tilburg. Dit wordt gedaan – al dan niet in opdracht van de bevolking – door de overheid, in ons geval dus door de Gemeente Tilburg.

In Nederland is er geen wettelijke regeling voor een bindend referendum. De Grondwet schrijft voor dat “volksvertegenwoordigers hun taak zonder last moeten kunnen uitvoeren”. De Grondwet verbiedt overheden echter niet om de bevolking om advies te vragen door middel van een niet-bindend referendum. In 2014 heeft de eerste kamer wel het wetsvoorstel overgenomen die een raadgevend referendum mogelijk maakt, als vervanger voor de Tijdelijke Referendumwet uit het begin van dit millennium.

De Gemeente Tilburg heeft sinds 2004 een zogenaamde Referendumverordening. Zeg maar de spelregels hoe er in Tilburg met een raadgevend referendum omgegaan moet worden. In deze referendumverordening wordt uitvoerig uitgelegd welke stappen je moet nemen om daadwerkelijk een referendum te laten plaatsvinden.

Zo heb je bijvoorbeeld voor een inleidend verzoek de handtekeningen nodig van 0,33% van de kiesgerechtigde inwoners van Tilburg. Tilburg heeft ruim 168.000 kiesgerechtigde inwoners dus zijn er 555 handtekeningen nodig om een inleidend verzoek te kunnen doen. Na het indienen van het inleidend verzoek bepaalt de Raad of aan de voorwaarden is voldaan en of het definitief verzoek ingediend kan worden.

Voor een definitief verzoek gelden veelal dezelfde regels alleen moeten er geen 555 handtekeningen maar ruim 8.400 [5% van de kiesgerechtigde inwoners] opgehaald worden. De Raad bepaalt weer of aan alle voorwaarden is voldaan en kan dan besluiten een referendum te houden of niet.

Of niet? Ja, dat klopt. Ondanks het feit dat aan alle voorwaarden is voldaan, kan de Raad van mening zijn dat er “dringende” redenen zijn om geen referendum te houden en er daarom vanaf zien. Dit kan natuurlijk niet zomaar en de Raad zal haar besluit dan ook goed moeten motiveren.

Maar goed, we gaan er vanuit dat de Raad het referendum heeft goedgekeurd. De Raad stelt een datum voor dat het referendum zal plaatsvinden. Deze datum moet in ieder geval 4 maanden nadat het besluit is genomen liggen maar moet ook binnen 6 maanden - nadat het besluit is genomen - plaatsvinden.

Er wordt dan een commissie van advies aangesteld die zich gaat bezighouden met de vraagstelling en de mogelijke antwoorden, en ook toezicht zal houden op het referendum.

Op de dag van het referendum kunnen alle stemgerechtigde burgers van Tilburg zich uitspreken. Net zoals bij verkiezingen. Alleen wordt hier voor of tegen gestemd. Het referendum is geldig wanneer er een opkomst is van minimaal 30%. De uitslag is simpelweg gebaseerd op hoeveel stemmen voor en hoeveel stemmen tegen zijn. Dus de meerderheid wint!

Toch betekent een positieve uitslag niet per definitie dat de Raad het advies overneemt. Helaas is het zo dat wij als burgers slechts een advies geven. De uiteindelijke beslissing ligt bij de Raad.